افراد مبتلا به دیابت، یا کسانی که حداقل یک فرد دیابتی در اطرافشان دارند، می‌دانند که سلامت و عملکرد طبیعی بدن این افراد به کنترل منظم سطح قند خون آنها بستگی دارد. از این رو، آشنایی با طرز استفاده از دستگاه قند خون برای این افراد از واجبات است.
دستگاه تست قند خون (گلوکومتر) چیست؟
گلوکومتر یک دستگاه الکترونیکی کوچک برای سنجش میزان قند خون (گلوکز) است. این دستگاه جمع و‌جور و قابل‌حمل جزو ضروریات بیماران دیابتی است. نحوه استفاده از دستگاه قند خون بسیار آسان است، به طوری که افراد، بدون مراجعه به پزشک، می‌توانند خودشان به گرفتن این تست اقدام کنند. بیماران دیابتی میزان انسولین دریافتی خود را با توجه به نتایج دستگاه گلوکومتر تنظیم می‌کنند. پس به همراه داشتن این دستگاه در هر زمان و هر کجا کمک بزرگی به حال بیماران دیابتی است.
گلوکومتر تنها مختص بیماران دیابتی نیست. افت قند خون بر اثر علل مختلف ممکن است برای هر کسی اتفاق بیفتد. پس داشتن چنین وسیله‌ی باارزشی در خانه و آشنایی با طرز استفاده از دستگاه قند خون به کار هر کسی می‌آید.
.jpg)
طرز استفاده از دستگاه قند خون؛ دستگاه تست قند خون چگونه کار می‌کند؟
قبل از اینکه به سراغ آموزش نحوه استفاده از دستگاه قند خون برویم، لازم است به صورت کلی با اجزا این دستگاه آشنا شویم. دستگاه تست قند خون انواع مختلفی دارد، اما نوع رایجی که در منزل توسط افراد استفاده می‌شود، نوع سوزنی است. این دستگاه شامل یک صفحه‌ی نمایشگر الکترونیکی برای نشان دادن عدد قند خون، یک قطعه به نام لنست برای نمونه‌برداری خون، و نوار تست است. صفحه نمایشگر دستگاه با باتری کار می‌کند و سوزن‌های لنست و نوارهای تست یک‌بار مصرف‌اند.
چگونه با دستگاه تست قند خون کار کنیم؟
تمام دستگاه‌های گلوکومتر دارای یک دفترچه راهنما جهت آموزش صحیح طرز استفاده از دستگاه قند خون هستند. بهتر است قبل از استفاده از دستگاه، دفترچه راهنما را به دقت مطالعه کنید. اما اگر دفترچه راهنما فارسی در دسترس نبود، می‌توانید طبق دستورالعمل زیر عمل کنید.
-
مرحله اول: دست‌ها (یا حداقل انگشتی که می‌خواهید از آن نمونه خون بگیرید) را ضدعفونی و سپس خشک کنید. می‌توانید این کار را با آب و صابون، یا اسپری ضدعفونی‌کننده انجام دهید.
-
مرحله دوم: یک سوزن تمیز در دستگاه لنست قرار دهید. به وسیله‌ی سوزن لنست، نوک بند یکی از انگشت‌های خود را سوراخ کنید، طوری که یک قطره خون خارج شود.
-
مرحله سوم: یک نوار تست قند خون از داخل کیت جدا کرده و بردارید. دستگاه را روشن کرده و نوار را از سمت درست (طبق آموزش دفترچه) و بدون تا یا خم‌کردن، در جای مشخص قرار دهید.
-
مرحله چهارم: پس از مشاهده نشانگر خون بر روی صفحه نمایش یا صدای بوق، نمونه خون را به قسمت مشخص‌شده‌ی نوار بمالید.
-
مرحله پنجم: چند ثانیه منتظر بمانید تا نتیجه تست قند خون بر روی صفحه نمایشگر ظاهر شود.
.jpg)
بهترین زمان گرفتن تست قند خون کی است؟
آگاهی از زمان مناسب گرفتن تست قند، کم از اهمیت طرز استفاده از دستگاه قند خون ندارد. معمولا توصیه‌ی پزشکان به افراد دیابتی، گرفتن تست قند خون در سه حالت صبح (ناشتا)، قبل و بعد از هر وعده‌ی غذایی و قبل از خواب است. اما این توصیه ممکن است به دلایلی، در مواردی فرق داشته باشد. گرفتن قند خون در حالت ناشتا، اطلاعات دقیق و سودمندی از سطح گلوکز خون به دست می‌دهد. همچنین انجام این تست قبل از هر وعده‌ی غذایی، به دانستن سطح گلوکز طبیعی بدن (نه گلوکز ناشی از غذا) کمک می‌کند. در نتیجه، درمان نیز با اطمینان بیشتری صورت می‌گیرد.
چند نکته درباره طرز استفاده از دستگاه قند خون
-
از آنجا که دستگاه گلوکومتر با خون سر و کار دارد، یک وسیله‌ی شخصی است. پس به دیگران اجازه‌ی استفاده از دستگاه تست قند خون خود را ندهید.
-
نوارهای تست تاریخ انقضا دارند. حواستان به تاریخ آنها باشد، در غیر این صورت ممکن است نتیجه‌ی نشان داده شده درست نباشد.
-
در برخی از دستگاه‌ها، نمونه خون باید از جای دیگری، مثلا بازو گرفته شود. بنابراین، پیش از اقدام، برای آشنایی بیشتر با طرز استفاده از دستگاه قند خون، حتما ابتدا دفترچه راهنما را مطالعه کنید.
-
نوارهای تست را در جای خنک و دور از نور خورشید و رطوبت نگه دارید. همچنین از تماس بیهوده با آنها (مخصوصا با دست خیس) و آلوده کردن آنها بپرهیزید. در هنگام خرید، از پلمپ بودن بسته اطمینان حاصل کنید.
-
برای کنترل بهتر دیابت، یک دفترچه به همراه خود داشته باشید و نتایج را مرتباً در آن یادداشت کرده و با پزشک در میان بگذارید. این کار کمک بسیاری به روند درمان شما می‌کند.
-
برای جلوگیری از ابتلا به عفونت و آلودگی پس از گرفتن نمونه خون، یک پنبه یا دستمال تمیز را روی انگشت‌تان فشار دهید تا جریان خون متوقف شود و سپس به کارهای دیگر بپردازید.
-
شستن دست‌ها با آب ولرم یا مالش آنها به یکدیگر به بهبود جریان خون در انگشت‌ها کمک می‌کند. در نتیجه، هنگام گرفتن نمونه، خون به راحتی خارج می‌شود.
-
همیشه همراه دستگاه خود، پد الکلی داشته باشید تا اگر در جایی امکان شستشوی دست‌ها نبود، خیالتان از بابت بهداشت راحت باشد.
.jpg)
چه مواردی باعث می‌شود نتیجه تست خون غلط باشد؟
گاهی پیش می‌آید علی رغم آشنایی با طرز استفاده از دستگاه قند خون، نتایج به دست آمده اشتباه باشد. برای اطمینان از صحت عدد نمایش داده شده بهتر است به مطب پزشک رفته و تست قند خون بگیرید و نتیجه را با نتیجه‌ی دستگاه خود مقایسه کنید. ممکن است علت درست کار نکردن دستگاه یکی از موارد زیر باشد:
-
مقدار نمونه‌ای که از خون گرفته‌اید به اندازه کافی نباشد.
-
دستگاه بر اثر ضربه آسیب دیده باشد.
-
دستگاه در جای خیلی گرم یا خیلی سرد بوده باشد.
-
از نوار تست مخصوص دستگاه تست قند خون خود استفاده نکرده باشید (هر دستگاه دارای نوار مخصوص خود است که با آن همخوانی دارد).
-
نوار تست در معرض رطوبت یا آفتاب شدید قرار گرفته یا تاریخ انقضای آن گذشته باشد.
-
جایگاه قرار گرفتن نوار تست در دستگاه کثیف شده باشد.
پاسخ به سوالات متداول درباره طرز استفاده از دستگاه قند خون
-
آیا گرفتن نمونه خون برای تست قند درد دارد؟
این امر به آستانه‌ی تحمل درد شما بستگی دارد. حین یادگیری طرز استفاده از دستگاه قند خون، خواهید دید که میزان فرو رفتن سوزن لنست در انگشت قابل‌تنظیم است. طبیعتاً هر چه سوزن کمتر فرو رود، درد آن نیز کمتر است.
تمام افراد دارای دیابت نوع ۱ و نوع ۲ و همچنین زنان دچار دیابت بارداری و شیردهی برای کنترل دیابت می‌توانند از دستگاه گلوکومتر استفاده کنند.
کلام آخر
چک کردن منظم سطح قند خون یک راه عالی برای کنترل دیابت است. بنابراین دانستن طرز استفاده از دستگاه قند خون اهمیت بسیار زیادی دارد. با استفاده‌ی مداوم از دستگاه تست قند و یادداشت‌برداری از نتایج می‌توان روند درمان را سرعت بخشید و از عوارض خطرناک بعدی دیابت جلوگیری کرد.