نحوه استفاده از سرنگ انسولین باید مورد توجه قرار گرفته و به طور دقیق آموزش داده شود. راه های متعددی برای مصرف و تزریق انسولین وجود دارد. از جمله این این راه ها و وسایل تزریقات می توان به قلم انسولین، پمپ انسولین و سرنگ اشاره کرد. پزشک شما را راهنمایی می کند که بدانید کدام روش برای شما مناسب تر است.
سرنگ ها همچنان یک روش رایج برای تزریق و دریافت انسولین هستند . در این مقاله قصد داریم به بررسی نحوه استفاده از سرنگ انسولین و پرهیزات مربوط به آن و بطور کلی آموزش تزریق انسولین بپردازیم .
محل های تزریق انسولین :
-
شکم : ترجیح این است که تزریق انسولین را در ناحیه شکم انجام دهید . زیرا در این ناحیه انسولین بهتر و با سرعت بیشتری جذب خواهد شد . همچنین این قسمت از بدن بیشتر در دسترس ما قرار دارد . برای تزریق لازم است تا بین ناحیه ی شرمگاهی و دنده ها، قسمتی را در نظر بگیرید. سپس تزریق انسولین را در فاصله 5 سانتی متری اطراف ناف انجام دهید . توجه داشته باشید که از ناحیه ای که رگ های خونی قرار گرفته اند، دوری کنید.
-
ران : می توانید انسولین را در قسمت های فوقانی و خارجی ران، حدود 10 سانتی متر از بالای ساق پا و 10 سانتی متر از زانو به بالا تزریق کنید.
-
بازو : از ناحیه چربی موجود در قسمت پشتی بازو می توانید برای تزریق انسولین استفاده کنید. نحوه استفاده از سرنگ انسولین در این ناحیه، مشابه تزریق در اطراف شکم است.
-
پایین کمر/ باسن : ناحیه ای را در قسمت پایین کمر، درست بالای باسن خود انتخاب کنید. می توان از قسمت بالایی باسن نیز استفاده کرد، اما دسترسی به این ناحیه به تنهایی ممکن است کمی چالش بر انگیز تر باشد. همچنین معمولاً این ناحیه کندترین جذب انسولین را دارد.
نحوه تزریق انسولین قلمی در بازو :
- ناحیه ای از پوست را که می خواهید در آن تزریق نمایید، تمیز کنید. اگر از الکل برای تمیز کردن پوست استفاده می کنید، بگذارید خشک شود. درپوش را از سرنگ بردارید.
- با استفاده از زانوی خود، پشت بازوی خود را به سمت بالا فشار دهید تا یک ناحیه فشرده ایجاد کنید.
- سوزن را تا انتها به ناحیه فشرده شده، وارد کنید.
- زانوی خود را کمی پایین بیاورید تا دیگر پشت بازوی شما تحت فشار نباشد.
- پیستون سرنگ را تا انتها فشار دهید.
- سوزن را در یک ظرف پلاستیکی جامد دیگر بیندازید. شما می توانید ظرف مخصوص را از داروخانه تهیه کنید .
نحوه تزریق انسولین قلمی در شکم :
قبل از شروع، دست های خود را بشویید و لوازمی از جمله ویال یا خودکار انسولین خود، یک سوزن قلم جدید، یک سواب الکلی و ظرف را آماده کنید.
به طور کلی،مراحل زیر نحوه تزریق انسولین قلمی در شکم را نشان می دهد:
- محل تزریق را با یک سواب الکل تمیز کنید و بگذارید الکل خشک شود.
- دوباره بررسی کنید که از قلم انسولین به درستی استفاده می کنید. زیرا قلم انسولین انواع متفاوتی دارد که هر کدام شیوه ی استفاده خاصی دارند. مطمئن شوید که قلم صحیح را در اختیار دارید و تاریخ مصرف آن تمام نشده است.
- درپوش را از قلم انسولین بردارید. یک سوزن قلم جدید وصل کنید و درپوش محافظ را بردارید.
- صفحه را روی دوز صحیح انسولین تنظیم کنید.
- پوست را در محل تزریق فشار دهید و سوزن را به دقت با زاویه 90 درجه به داخل پوست خود وارد کنید. چون سوزن قلم نازک است احتیاجی نیست که آن را زیاد به داخل پوست زیاد فشار ندهید.
- مخزن قلم انسولین را شل نگه دارید و با انگشت شست خود پیستون را به سمت پایین فشار دهید تا انسولین به محل مورد نظر وارد شود. همیشه قبل از برداشتن سوزن از روی پوست تا ده بشمارید تا مطمئن شوید که کل دوز تزریق شده است.
- قلم انسولین را از روی پوست بردارید و درپوش شفاف را دوباره روی سوزن قلم قرار دهید. سوزن قلم را بچرخانید و به درستی در یک ظرف مخصوص بیندازید. قلم انسولین را فقط با درپوش قلم نگهداری کنید و آن را با سوزن متصل نگهداری نکنید.
نحوه استفاده از سرنگ انسولین :
به طور کلی نحوه استفاده از سرنگ انسولین به شرح زیر می باشد:
- از یک سواب الکل برای تمیز کردن محل تزریق و یکی برای تمیز کردن بالای ویال انسولین استفاده کنید. اجازه دهید محل تزریق کاملا خشک شود.
- تاریخ انقضا روی ویال را بررسی کنید و انسولین خود را از نظر وجود ذرات شناور بررسی کنید. اگر از انسولین مخلوط استفاده می کنید، ویال انسولین را بین دستان خود بچرخانید تا انسولین به آرامی مخلوط شود و اگر از یخچال خارج شده به دمای محیط برسد.
- درپوشی را که سوزن را می پوشاند بردارید. پیستون سرنگ انسولین را تا مقدار دوز عقب بکشید.
- سوزن را از طریق درپوش لاستیکی در بالای ویال فشار دهید، در حالی که ویال را صاف روی میز نگه دارید. هوای سرنگ خود را به داخل ویال تزریق کنید.
- در حالی که سوزن هنوز داخل ویال است، ویال را وارونه بالا بیاورید و اجازه دهید انسولین به داخل سرنگ جریان یابد، همانطور که پیستون را عقب می کشید. پس از رسیدن به دوز مورد نظر، دیگر دست نگه دارید.
- ویال را وارونه نگه دارید و سرنگ را از نظر وجود حباب هوا بررسی کنید. اگر مقداری مشاهده کردید، با انگشت خود به سرنگ ضربه بزنید تا حباب ها به بالا بروند. با فشار دادن اندکی پیستون، هوا را از حبابها خارج کنید، سپس انسولین را دوباره به داخل بکشید تا دوز مناسب را دریافت کنید.
- سوزن را از ویال بیرون بیاورید و دوز مناسب را بررسی کنید.
- پوستی را که تمیز کرده اید فشار دهید و سوزن را با زاویه 90 درجه به داخل پوست خود وارد کنید. پیستون را فشار دهید تا انسولین تزریق شود.
- تا پنج بشمارید تا مطمئن شوید که تمام انسولین قبل از برداشتن سوزن به پوست شما وارد شده است.
- سرنگ استفاده شده را در ظرف مخصوص بیندازید.
نکته ای در مورد مخلوط کردن انسولین : برخی افراد دو نوع انسولین را در یک سرنگ مخلوط می کنند . مخلوط کردن انسولین در یک سرنگ به مراحل خاصی نیاز دارد و شما باید با پزشک معالج خود مشورت کنید تا مطمئن شوید که در مصرف دوز انسولین خود دقت لازم را دارید .
نکاتی پیرامون نحوه استفاده از سرنگ و قلم انسولین :
بهتر است نکات زیر را پیرامون نحوه استفاده از سرنگ انسولین و همچنین قلم انسولین مدنظر قرار دهید:
- برای جلوگیری از درد، قبل از تزریق، اجازه دهید انسولین به دمای اتاق برسد.
- همیشه از سرنگ و سر سوزن یا سوزن قلمی جدید استفاده کنید.
- همیشه قبل از نگهداری قلم انسولین، سوزن را بردارید.
- انسولین خود را دور از دمای گرم یا سرد شدید نگه دارید و طبق توصیه های سازنده نگهداری کنید.
- ویال انسولین خود را از نظر وجود ذرات یا هر چیزی که درست به نظر نمی رسد، بررسی کنید.
- سوزن هایی که برای تزریق استفاده شده را حتما دور بیندازید.
همچنین بهتر است از انجام این موارد پرهیز کنید:
- تزریق را نزدیک ناف، نزدیک نواحی استخوانی یا جایی که خال، اسکار یا زخم دارید تزریق نکنید.
- قلم انسولین را در اختیار افراد دیگر قرار ندهید و هرگز به اشتراک نگذارید، حتی با یک سوزن جدید.
- برای تزریق انسولین به طور مکرر از همان نقطه استفاده کنید.
- توجه داشته باشید که با کمبود انسولین مواجه نشوید . در سفر همیشه دز اضافی همراه خود داشته باشید.
- سعی کنید از انسولین تاریخ مصرف گذشته استفاده نکنید، زیرا ممکن است موثر نباشد.
نحوه تزریق انسولین لانتوس
نحوه تزریق انسولین لانتوس دقیقا مشابه دستورالعمل پزشک باید انجام شود. توجه داشته باشید که هرگز نباید دوز انسولین را بیشتر یا کمتر از چیزی که پزشک معالجتان تجویز کرده است، تزریق نکنید. انسولین لانتوس نیز مانند انواع دیگر انسولین به زیر پوست تزریق می شود . می توانید این نوع انسولین را به شیوه تزریق انسولین قلمی که در بالا توضیح داده شد، تزریق نمایید .
نحوه تزریق انسولین رگولار
برای تزریق انسولین رگولار می توانید از سرنگ یا قلم مخصوص استفاده کنید. محل تزریق انسولین باید با دقت و توجه انتخاب شود . به طور کلی بهترین نقطه برای تزریق انسولین رگولار، شکم، بازو، ران و باسن است . بهتر است تزریق انسولین را در یکی از نقاط مطرح شده انجام داده و سپس تزریق های بعدی را در همان ناحیه انجام دهید . توجه داشته باشید که محل دقیق تزریق را هر بار جابجا کنید تا تزریق صرفا در یک نقطه انجام نشود.
معمولا متخصصین پیشنهاد می کنند که انسولین رگولار یا سریع الاثر را 30 الی 60 دقیقه پیش از غذا تزریق نمایید . ولی بهتر است در صورت ایجاد هرگونه سوال یا ابهام پیرامون نحوه استفاده از سرنگ انسولین، با پزشک معالج خود مشورت کنید.
سوالات متداول پیرامون نحوه استفاده از سرنگ انسولین
اگر بیش از مقدار تجویز شده انسولین تزریق کردم، چه باید بکنم؟
مصرف بیش از حد انسولین که اصطلاحا به آن اوردوز انسولین گفته می شود، می تواند مرگبار باشد. پس در صورت اوردوز انسولین بهتر است سریعا با اورژانس تماس بگیرید تا اقدامات درمانی لازم را دریافت کنید.
اگر تزریق یک نوبت انسولین را فراموش کنیم، چه کاری باید انجام دهیم؟
در صورتی که تزریق یک نوبت انسولین خود را فراموش کردید و به تعویق انداختید، با پزشک معالج خود تماس بگیرید و راهنمایی دریافت نمایید. زیرا نباید در 24 ساعت بیش از یک دوز انسولین دریافت نمایید.